Zapalenie rozcięgna podeszwowego

mgr Aneta Ficygowska

Rozcięgno podeszwowe składa się z trzech części, wszystkie z nich rozpoczynają się na kości piętowej. Na podeszwie stopy występują takie struktury jak: szeroka warstwa tkanki łącznej oraz mocne mięśnie. Skrócenie tych struktur będzie wpływało na ograniczenie ruchomości zgięcia grzbietowego stawu skokowego. Powięź podeszwowa to mocna, włóknista warstwa tanki łącznej pokrywająca całą dolną część stopy. Zapalenie tej struktury stanowi częsty problem, objawiający się bólem w okolicy pięty lub śródstopia, a także guzie piętowym. Dysfunkcję tą określa się pojęciem „ostroga piętowa”. Problem często występuje u biegaczy, ale także u osób starszych. Często problemowi towarzyszy zaburzenie biomechaniki ruchu – nadmierna pronacja lub supinacja stopy.

Pomiędzy mięśniem trójgłowym łydki a powięzią podeszwową istnieje ciągłe powiązanie. Zmniejszenie elastyczności w jakimkolwiek punkcie tego łańcucha mięśniowo-powięziowego będzie dawało ograniczenie zakresu ruchomości zgięcia grzbietowego w stawie skokowym, a także może przyczynić się do podrażnienia w obrębie ścięgna Achillesa oraz rozwoju zapalenia rozcięgna podeszwowego.

Czynnikami sprzyjającymi zaburzeniom rozcięgna podeszwowego są:

zaburzenia mechaniki stopy – stopa płaska (obniżenie łuków lub płaskostopie a także stopa wydrążona (uniesienie łuków),

przeciążenia oraz skrócenia tkanek miękkich w rejonie podudzia, tylnej części uda i pośladków,

nieprawidłowe nawyki posturalne,

zbliznowacenia spowodowane przeprowadzonymi zabiegami ortopedycznymi i chirurgicznymi,

otyłość i obciążenia związane z wykonywaną pracą.

Objawy zapalenia powięzi podeszwowej stopy:

ból w przyśrodkowym rejonie pięty,

początkowo ból pojawia się porze porannej i zmniejsza w czasie aktywności fizycznej,

w ciągu dnia przy zmniejszonej aktywności fizycznej ból zwiększa się,

bolesne i tkliwe okolice guza piętowego przy badaniu palpacyjnym,

mocno napięta podeszwa stopy, także bolesna i tkliwa przy badaniu palpacyjnym.

Głównym postępowaniem fizjoterapeutycznym przy zaburzeniach w rejonie rozcięgna podeszwowego będzie praca manualna, krioterapia, wdrążenie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających oraz taping.

Bezpośrednia praca na rejonie stopy włączając oczywiście jej powięź będzie wskazana gdy pacjent uskarża się na odczucia rozciągania, sztywność lub ból w okolicy podeszwy stopy. Jeśli natomiast mamy do czynienia z ostrym stanem zapalnym podeszwy powięzi, wdrążane jest leczenie farmakologiczne (NLPZ, ograniczenie leczenia do 10 dni). Prace rozpoczniemy od struktur odległych m.in. mięśniu trójgłowym łydki, mięśniu płaszczkowatym, mięśniu strzałkowym, grupie kulszowo-goleniowej, mięśniach pośladkowych unikając pracy bezpośredniej na okolicy objętej bólem. W stanach chronicznych, z którymi pacjenci zgłaszają się najczęściej, niezbędna będzie systematyczna oraz większa ilość spotkań. Niemiernie ważne jest skupienie się na stretchingu, zmianie nawyków ruchowych oraz poprawie biomechaniki pacjenta.

W skład procesu leczenia wchodzi:

terapia manualna oraz terapia na tkankach miękkich, nakierowana zarówno na powięź podeszwową, jak i na bliższe rejony mięśniowo – powięziowe, w tym łydkę, mięśnie kulszowo-goleniowe oraz mięśnie pośladkowe,

unikanie czynności zaostrzających ból,

krioterapia / chłodzenie, po aktywności ruchowej,

NLPZ (przy stanie ostrym),

rozciągnie powięzi podeszwowej, mięśnia brzuchatego łydki i mięśnia płaszczkowatego,

automasaż wykonywany piłeczką golfową lub tenisową (twarda) na rozcięgnie podeszwowym,

ćwiczenia wzmacniające, korygujące podparcie łuku stopy i zmniejszające przeciążenie powięzi podeszwowej,

kinesiology taping,

wkładki korygujące pracę stopy,

fala uderzeniowa,

jonoforeza,

zabiegi operacyjne – czasem są konieczne u pacjentów, u których objawy pozostają mimo prawidłowo prowadzonej terapii.

mgr Aneta Ficygowska