Kiedy stosowac ciepło, a kiedy zimno?
mgr Aneta Ficygowska
Czy wiesz kiedy użyć ciepłego, a kiedy zimnego okładu? Na jakie rodzaje kontuzji pomagają okłady? Jak wykonać ciepły lub zimny okład?
Każdy człowiek styka się z bólem w różnych fazach swojego życia. Ból jako wrażenie zmysłowe jest skutkiem skomplikowanych procesów zachodzących w układzie nerwowym, a jego przyczyną mogą być urazy zachodzące w aparacie narządu ruchu.
Urazy sportowe dzielimy na dwa rodzaje: ostre i przewlekłe.
Ostre urazy są nagłe, szybkie i często bolesne, a ich objawy pojawiają się od razu lub w ciągu kilku godzin. Najczęściej są one spowodowane dużą siłą, np. upadkiem, skręceniem czy kolizją z jakimś przedmiotem. Poszkodowany jest wówczas w stanie powiedzieć kiedy doszło do urazu (w przeciwieństwie do urazu przewlekłego). Oprócz bólu częstymi objawami są zaczerwienienie, nadmierne ocieplenie i opuchlizna.
Przewlekłe urazy natomiast mogą być subtelne i rozwijać się wolno. Nasilenie objawów jest różne w czasie, mogą pojawiać się i znikać, są wynikiem przepracowania, ale czasem ich przyczyną może być niedoleczony uraz ostry.
Na urazy możemy zastosować dwa rodzaje termicznych okładów. Zabiegi polegające na dostarczeniu ciepła do organizmu nazywamy ciepłolecznictwem, a zabiegi polegające na odebraniu ciepła organizmowi z zastosowaniem temperatur poniżej 0 C nazywamy krioterapią.
Kiedy i jak stosować zimne i gorące okłady?
Terapia zimnem jest najlepszym rozwiązaniem w przypadku ostrych urazów, ponieważ zmniejsza obrzęk i ból. Lód obkurcza naczynia, co ogranicza wewnętrzne krwawienie w danym miejscu.
Głównym działaniem krioterapii jest powodowanie analgezji przez zmniejszanie szybkości przewodzenia w nerwach czuciowych i ruchowych, a także zmniejsza szybkość pobudzania wrzecion mięśniowych. Krioterapia powoduje obniżenie odruchów rozciągowych, a także przyczynia się do zmniejszenia poziomu acetylocholiny, a co za tym idzie obniża dolegliwości bólowe oraz zmniejsza kurcze mięśniowe.
By zastosować lód, należy skorzystać z pierwszej podstawowej rady: musi on być owinięty w materiał, by uniknąć odmrożeń powierzchni ciała. Nie należy przekraczać 20-minuowego czasu chłodzenia. Między sesjami temperatura chłodzonej okolicy powinna powrócić do normy.
Miejsce, które doznało ostrej kontuzji, powinno być chłodzone nawet 4 razy dzienni. Terapia zimnem jest również przydatna w leczeniu urazów zmęczeniowych lub przewlekłego bólu u niektórych sportowców. W przypadku bólu kolana, który staje się bardziej intensywny po bieganiu, warto skorzystać z okładów za każdym razem po wysiłku, by zapobiec nieprzyjemnym objawom i zapaleniu.
Najlepszym sposobem na stosowanie zimnych opatrunków są torby lodowe – Cool Pack
Ciepłe okłady są używane głównie w przypadku przewlekłych urazów, które nie wiążą się z obrzękiem. Odpowiednie rozgrzewanie i powierzchniowe ciepło mogą przyczynić się do leczenia urazów tkanek miękkich. Pobudzone i rozgrzane mięśnie absorbują więcej energii niż mięśnie niepobudzone. Bolesny i podrażniony mięsień jest idealnym odbiorcą takiej terapii, jednak ciepło nie powinno być aplikowane w pierwszych 24 godzinach po ostrym urazie. Sportowcy, u których występują bóle przewlekłe, powinni stosować ciepłe okłady przed wysiłkiem fizycznym, by pomóc rozciągnąć mięsień i poprawić ukrwienie. Ciepło pomaga rozluźnić spięte mięśnie i zapobiega skurczom.
Nie należy jednak stosować ciepłych okładów po zakończeniu ćwiczeń. Wówczas lepiej sprawdza się zimno.
Ponieważ ciepło poprawia ukrwienie i podnosi temperaturę skóry, nie należy używać go w przypadku ostrych urazów ani w objawach zapalenia!
Ciepło może być stosowane na wiele sposobów: ciepła kąpiel lub prysznic, ciepła kąpiel wirowa czy też ciepłe okłady. Ostatnia propozycja powinny być nakładane na 15-20 minut i należy pamiętać o warstwie materiału, która zapobiegnie ewentualnym oparzeniom. Przed pójściem spać należy zawsze usunąć okład z kontuzjowanej okolicy. Jeśli nie dochodzi do poprawy stanu przez następne 48 godzin, warto udać się po pomoc specjalisty, ponieważ uraz może okazać się poważny.
mgr Aneta Ficygowska